МЕКТЕПТЕ ХИМИЯНЫ ОҚУ КЕЗІНДЕ ӨЗІН-ӨЗІ ДАМЫТУ ҚАБІЛЕТІН ҚАЛЫПТАСТЫРУ
ШЕРТАЕВА Н.Т.- х.ғ.к., Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік педагогикалық университеті,
Химия кафедрасының доценті, Шымкент, Қазақстан,
ORCID: https://orcid.org/ 0000-0001-6446-4953 e-mail: Nailyaximik@mail.ru,
ЫБРАИМОВА С. - Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік педагогикалық университеті, Химия
кафедрасының магистранты, Шымкент, Қазақстан,
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-5323-0278 e-mail: symbatybraymova@mail.ru
АБДУРАЗАКОВА А.- Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік педагогикалық университеті,
Химия кафедрасының магистранты, Шымкент, Қазақстан,
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-0527-3844 e-mail: 98.abdurazakova@mail.ru,
МУСАБЕКОВ А.T. - PhD, Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік педагогикалық университеті,
Шымкент, Қазақстан, ORCID: https://orcid.org/0000-0001-8597-6499 e-mail: mussabekov.aidos@okmpu.kz
Аңдатпа. Бұл мақалада химияны зерттеу кезінде ӛзін-ӛзі дамыту қабілетін қалыптастыру үшін
тәжірибеде инновациялық педагогикалық технологиялардың элементтерін қолдану мәселесі қарастырылды.
Білім беру мазмұны жүйесінде оқушылардың жеке басының ӛзін-ӛзі дамытуға бағытталған метапәндік және
жеке компоненттердің жетіспеушілігі айқын кӛрінеді. Мұғалімдер инновациялық педагогикалық
технологиялардың қолданылатын элементтері мен оқу процесінің соңғы нәтижесі арасындағы байланысты
толық түсінбейді, сондықтан мектепте химияны оқу кезінде ӛзін-ӛзі дамыту қабілетін дамыту үшін
инновациялық педагогикалық технологиялардың қандай элементтері ең қолайлы екенін нақты кӛрсету қажет,
бұл осы зерттеудің ӛзектілігін анықтайды. Зерттеудің мақсаты ол мектепте химияны оқу кезінде ӛзін-ӛзі
дамыту қабілетін қалыптастыруға инновациялық педагогикалық технологиялар элементтерінің әсерін
кӛрсету болып табылады. Зерттеу жұргізу үшін келесі әдістер қолданылды: зерттеу проблемасы бойынша
ғылыми-педагогикалық әдебиеттерді талдау, бақылау, диагностикалық және қалыптастырушы
эксперименттер, сауалнамалық және диагностикалық әдістер (сауалнамалар, тесттер); зерттеу барысында
алынған нәтижелердің сапалық және сандық талдауы.
Қойылған міндеттерді шешу барысында келесі тұжырымдар жасалды: ӛзін-ӛзі дамыту процесінің
қалыптасуын бәсеңдететін факторлар: ӛзін-ӛзі ақтау, ӛзін-ӛзі тәрбиелеудің болмауы, жайлылық аймағында
болу. Ӛзін-ӛзі дамыту процесінің қалыптасуын жеделдететін факторлар: сыртқы әсерді қабылдауға
мотивациялық дайындық, Ӛзін-ӛзі тәрбиелеу, ӛзін-ӛзі мәжбүрлеу, нақты ӛзін-ӛзі бағалау, ӛз қызметін ӛзін-ӛзі
бақылау. Оқу процесін ұйымдастырған кезде әр адамның жеке даму қарқынын ескеру қажет. Мектепте
химия пәнін оқыту кезінде ӛзін-ӛзі дамыту қабілетін қалыптастыру үшін біз қарастырған инновациялық
педагогикалық технологиялардың ең қолайлы элементтері: сыни ойлауды дамыту технологиясы («Дұрыс
және дұрыс емес мәлімдемелер», «Кластер», «БББ», «Инсерт», «Жұқа» және «Қалың» сұрақтар кестесі,
проблемалық теория оқыту, АКТ, жобалау технологиясы, топтық технология.
Тірек сӛздер: Ӛзін-ӛзі дамыту, ӛзін-ӛзі тәрбиелеу, ӛзін-ӛзі тәрбиелеу, инновациялық педагогикалық
технологиялар, сыни ойлауды дамыту технологиясы, проблемалық оқыту технология, АКТ, жобалау
технологиясы, топтық технология.
